Лётаць пачаў у 1962 годзе ў Віцебскім вучэбным авіяцыйным цэнтры ДТСААФ, куды быў накіраваны ваенкаматам. Пасьля прызыву ў армію трапіў у Балбасава (Аршанскі раён), адтуль паслалі на вучобу ў вышэйшае ваеннае авіяцыйнае вучылішча ў Тамбове. А далей абставіны нечакана склаліся такім чынам, што, вярнуўшыся ў Балбасава з дыплёмам, вымушаны быў… разьвітацца з небам — нягледзячы на тое, што ўжо меў аўтарытэт, зарэкамэндаваў сябе як адказны, надзейны спэцыяліст, сапраўдны лётчык, чалавек прызваньня.
Бывайце, самалёты…
— Адбыўся такі эпізод, — расказвае Рыгор Пятровіч. — Разьбіліся пад Маздокам два экіпажы, і сярод лётчыкаў аказалася двое беспартыйных. Адразу з галоўнага палітупраўленьня паступіў загад: усіх беспартыйных з борта зьняць! Я быў сакратаром камсамольскай арганізацыі, закончыў партыйную школу, але ў партыю не ўступіў і таму падпаў пад гэтае распараджэньне аб адхіленьні ад палётаў. Камандзір палка зьдзівіўся: “Рыгор, ты што, беспартыйны?” “Так,” — адказваю. “А ты ж на сходы ходзіш…” Я кажу: “Усе ходзяць — і я хаджу, а што я буду адзін рабіць?” Ён выклікаў начальніка штаба, нампаліта і загадаў тэрмінова даць мне рэкамэндацыю. Рэкамэндацыю далі, залічылі кандыдатам у члены КПСС, думалі, усё атрымаецца, не будзе праблем, а зьверху — загад: кандыдат у члены КПСС — не член КПСС, зьняць з борта.
Нічога не зробіш, загад давялося выканаць. Рыгора Пятровіча перавялі на іншы ўчастак, паставілі кіраўніком пасадкі, а каб суцешыць, павысілі ў званьні — далі капітана. Але чалавеку, які ўжо зьведаў неба, у такой сытуацыі ніякага суцяшэньня не знойдзецца.
— Мяне больш нішто не цікавіла, нішто не радавала. Я ўжо нават харчаваўся не ў лётнай сталовай, а ў тэхнічнай, і сваім хлопцам пры сустрэчы цяжка было ў вочы глядзець. І тады вырашыў: ну, што мне тут губляць, дай, думаю, на поўнач зматаюся, там хоць год за два ідзе. Камандзір палка пагадзіўся, сказаў, што як толькі паступіць заяўка, адправяць мяне. І заяўка знайшлася: востраў Сярэдні ў архіпэлягу Сядова. Мы са штурманам лазілі-лазілі, шукалі-шукалі гэты востраў, так і не змаглі знайсьці на карце.
Камфорт і дабрабыт мёртвага вострава
Аказалася, што востраў, як успамінае Рыгор Пятровіч, без расьліннасьці і без жывёл, нават без насякомых. Разьмяшчаліся на ім склады з палівам і запчасткамі для самалётаў на выпадак, калі б узьнікла неабходнасьць ісьці на Амэрыку паўночным шляхам. Усіх ваенных было 14 прапаршчыкаў, 15 афіцэраў і 45 салдатаў.
— Туды п’яніц на перавыхаваньне вазіць добра было б, — жартуе Рыгор Пятровіч. — Голы камень, скала, нават камароў з мухамі няма, і ні крамаў, ні грошай, усё неабходнае для жыцьця бясплатна выдаецца. Памятаю, як толькі прыляцеў туды, іду, гляджу: кансэрва валяецца. Я за яе — у кішэню. Іду далей — яшчэ адна. Таксама ў кішэню. І, пакуль да інтэрната дайшоў, некалькі бляшанак сабраў. А афіцэры з вокнаў за гэтым назіралі і спыталіся, што гэта я там з зямлі падымаў. “Ды вось, — кажу, — нехта кансэрвы пагубляў”. А яны як зарагочуць: “Мы іх тут проста не ядзім, у нас усяго навалам”. А неяк прыйшоў на склад, папрасіў грамаў дзьвесьце масла. Мне кажуць: “А чаму дзьвесьце? Бяры скрыню”. “Не трэба мне, — адказваю, — скрыня, навошта яна мне?” “Ай, бяры, няхай будзе!” І праўда, было там усяго навалам, што трэба — калі ласка. Я і дадому пасылкі рабіў, але многа перадаць немагчыма было, самалёт не прымаў.
Адзінай сувязьзю вострава з цывілізацыяй, а дакладней, з камандаваньнем, была азбука Морзэ. Больш нічога: ні тэлебачаньня, ні радыё, ні прэсы. Ну, хіба што яшчэ прыносілі нейкія зьвесткі аб жыцьці на вялікай зямлі геолягі, якія бывалі на востраве частымі гасьцямі.
Пабыў Джэкам Лёнданам
З геолягамі і геалёгіяй зьвязаны адзін эпізод, які Рыгор Пятровіч да сёньняшняга дня ўспамінае са сьмехам.
— Любіў я езьдзіць па востраве на гусенічным цягачы. Аўтамат за плечы, сеў і паехаў куды-небудзь далёка, дзе няма нікога. Сьлюду цягаў рукамі з зямлі, цікава так: яна плітамі, пластамі ляжыць, цягнеш яго, цягнеш, і раптам абломіцца дзесьці ўсярэдзіне… А неяк вясной убачыў: каля ручая драўляныя латкі, і ўся зямля блішчыць. Золата! Нехта ўжо мыў! Ну, і я схапіў гэты латок і давай чэрпаць пясок і паласкаць, зьліткі залатыя выбіраць. Набраў з паўкіляграма, прывёз дадому, схаваў пад ложак. Пасьля не вытрываў, паехаў яшчэ: столькі золата, шкада пакідаць. Карацей, нацягаў яго кіляграмаў дзесяць. А тады ў адным месцы і нейкія камяні каштоўныя знайшоў, таксама пад ложак склаў. Ляжу і думаю, як усё гэта на вялікую зямлю пераправіць, і мару, як зажыву цудоўна, калі сам вярнуся. А тады прыяжджаюць геолягі. Ну, і я аднаму паказаў сваё багацьце. Ён усьміхнуўся загадкава. “Я табе, — гаворыць, — зараз нешта пакажу”. Адкрывае сваю скрынку з хімрэактывамі, дастае кіслату, здымае з пальца і кідае ў яе сваё кальцо і кавалак майго золата. Кальцо якім было, такім і засталося, а “золата” адразу чорным стала. “Гэта, — тлумачыць, — не золата, а медны калчадан”. Я яму і камяні паказаў. Ён — сьвісь — сабаку свайго паклікаў. Сабака падбягае, а ў яго на шыі такі самы камень вісіць. Гэта таксама мінэрал нейкі. Геоляг сьмяецца: “Выкінь іх. Ну, можаш жменю дадому завезьці, сябрам раздаць, дзецям на цацкі. І не засмучайся, не ты першы, не ты апошні, многія так пападаюцца!” Вось так я пабыў Джэкам Лёнданам, золата намыў…
Пажар на зямлі — вяртаньне ў неба
На шчасьце, праз два гады жыцьця на востраве здарыўся выпадак, які дапамог лётчыку вярнуцца ў неба. З-за чыёйсьці неасьцярожнасьці згарэла драўляная лазьня, і вырашана было пабудаваць бэтонную.
— Ну, на складах, як я ўжо казаў, хапала ўсяго: і цэмэнту, і дошак, і бялізны, так што лазьню мы зрабілі цудоўную. І ўнутры абсталявалі як трэба, шахматы там паставілі. Усе былі задаволеныя, усім падабалася, і ўсе, хто ў нас у гасьцях пабываў і ў лазьню схадзіў, пасьля іншым хваліліся. Так, напэўна, інфармацыя і дайшла да аднаго генэрала з Ціксі (пасёлак у Якуціі), з якім я быў знаёмы. Стаў ён да нас прылятаць. Раз прыляцеў, два… А я з ім сустракацца пазбягаў, саромеўся, што я ўжо не лётчык. Ды ўсё ж аднойчы пабачыліся. Ён быў вельмі ўражаны: “Рыгор, а ты як тут апынуўся?” А я: “Дык я ж беспартыйным быў — загад памятаеце?” “Памятаю. Але ж зараз ты партыйны?” “Так.” “Хочаш лётаць?” “Канечне.” “Чакай, праз дзень да цябе прыляцяць два палкоўнікі, забяруць цябе ў Ціксі”.
І зноў пачаліся палёты, ужо на новых самалётах.
— Раней я на Ту-16 лётаў, цяпер перавучылі на Ан-12. Пяць гадоў я там, у Ціксі, адсандаліў. Пасьля перавёўся ў Крывы Рог. Год палётаў на Ан-12, а тады неяк ноччу прыбягае пасыльны, выклікае мяне камандзір палка. Прыходжу ў штаб — ставяць перад фактам: раніцай будзе самалёт, ляціш у Іванава перавучвацца на Іл-76. Я і зьдзівіўся, і абурыўся: куды мне, старому, перавучвацца, хіба маладых няма? Але загад ёсьць загад. Перавучыўся, адлётаў на Іл-76 і ўжо з яго на пэнсію выйшаў, дэмабілізаваўся.
З пілётаў — у будаўнікі
Пасьля дэмабілізацыі ўладкаваўся інжынэрам у дэпартамэнце аховы ў Крывым Рогу, а ў 1992 годзе вярнуўся на радзіму. І тут не сядзеў склаўшы рукі, рабіў прарабам у былым СВК “Беларусь”. Будаўніцтвам і рамонтам памяшканьняў займаўся заўзята, з вялікай ахвотай, хоць гэта і такі далёкі ад палётаў занятак. Як чалавеку, поўнаму пазытыўнай, стваральнай энэргіі, яму заўсёды хацелася жыць на ўсю моц, прыкладаючы ўсе сілы, якія ёсьць, для выкананьня любой карыснай справы. Зрабіў усё, што мог, дастойна сыграў сваю ролю на нябёсах — стаў рабіць на зямлі.
І цяпер яны з жонкай трымаюць падсобную гаспадарку, дом і прыдамавая тэрыторыя дбайна дагледжаныя. Каля двара можна прыемна адпачыць, пагутарыць на лавачках са сталом пад навесам. Шкада толькі, што ў гэтай старой, халоднай у зімовы час хаціне пажылыя людзі апынуліся не па ўласным жаданьні. Выдзелены ім калісьці дом (ад сельгаспрадпрыемства) згарэў, і давялося перабрацца да цешчы (цяпер яе ўжо няма сярод жывых). Не па іх віне здарыўся пажар, але ад гэтага не лягчэй. Які кантраст атрымліваецца: старанная, самаадданая служба і праца ў маладыя гады — і поўная бытавых праблем, неўладкаванасьці старасьць…
Праўда, Рыгор Пятровіч не адчайваецца. Як сапраўдны ваенны, ён і ў сваім шаноўным узросьце глядзіць на жыцьцё бадзёра і ўпэўнена.
— Не прападзём! Хадзіў я раней па інстанцыях, доўга хадзіў, дапамогі прасіў, ды ўсё безвынікова, так што махнуў на іх рукой. Рамонт раблю, добраўпарадкаваньнем займаюся, акультурваньнем. Будзем жыць.
С. Абрамовіч.
.jpg)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz