СЁННЯ Ў НУМАРЫ
Прывітанне
Савета Міністраў Саюза ССР і Цэнтральнага Камітэта Усесаюзнай Камуністычнай
Партыі (большавікоў) Прэзідыуму Вярхоўнага Савета Якуцкай АССР, Совету Міністраў
Якуцкай АССР і Якуцкаму абласному камітэту ВКП(б) (1 стар).
Прывітанне
Прэзідыума Вярхоўнага Саета Саюза Савецкіх Соцыялістычных Рэспублік Прэзідыуму
Вярхоўнага Совета Якуцкай Аўтаномнай Совецкай Соцыялістычнай Рэспублікі (1 стар.)
С. Барысаў. — Совецкай Якуціі —
трыццаць год (1 стар).
Прэзыдыюму Вярхоўнага Савета Якуцкай АССР
Савету Міністраў Якуцкай АССР
Якуцкаму
абласному камітэту ВКП(б)
Савет
Міністраў Саюза ССР і Цэнтральны Камітэт Усесаюзнай Камуністычнай Партыі
(бальшавікоў) вітаюць рабочых. калгасьнікаў і інтэлігенцыю Якуцкай Аўтаномнай
Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі у дзень трыццацігодзьдзя яе ўтварэньня.
Вялікая
Кастрычніцкая сацыялістычная рэвалюцыя назаўсёды вызваліла якуцкі народ ад
фэадальна-капіталістычнай кабалы і нацыянальнага прыгнечаньня, вывела на шырокі
шлях палітычнага, эканамічнага і культурнага разьвіцьця. Ва ўмовах савецкай
улады якуцкі народ, як і ўсе народы СССР, стаў свабодным і паўнапраўным
будаўніком новага сацыялістычнага жыцьця. За прайшоўшыя трыццаць год працоўныя
Якуцкай АССР, пад кіраўніцтвам камуністычнай партыі, абапіраючыся па брацкую дапамогу
рускага народа і другіх народаў нашай краіны, разгарнулі работу па асваеньню
багацьцяў і сацыялістычнаму пераўтварэньню свайго вялізнага краю, дасягнулі
вялікіх посьпехаў у разьвіцьці народнай гаспадаркі, у павышэньні матэрыяльнага
дабрабыту і культуры народа.
У Савецкай
Якуціі пабудавана многа прамысловых прадпрыемстваў, руднікоў і электрастанцый,
дасягнуты посьпехі ў разьвіцьці харчовай, рыбнай, лясной і іншых галін
прамысловасьці; на раней пустынных месцах тайгі і тундры ўзьніклі новыя гарады
і добраўпарадкаваныя рабочыя пасёлкі. На аснове калгаснага ладу няўхільна разьвіваецца
сацыялістычная сельская гаспадарка рэспублікі, павялічваюцца пасяўныя плошчы
збожжавых і гароднінных культур, расьце жывёлагадоўля; з кожным годам павышаецца
здабыча пушніны. Даўно прайшоў той час, калі Якуція лічылася адрэзаным ад усяго
сьвету краем: паветраныя, водныя і шасэйныя магістралі зьвязваюць цяпер
Савецкую Якуцію з буйнымі прамысловымі і культурнымі цэнтрамі Савецкага Саюза.
Хутка разьвіваецца
нацыянальная па форме, сацыялістычная па зьместу культура якуцкага народа, расьцьвітаюць
мастацтва і літаратура. Калі пры царызьме амаль усе працоўныя Якуціі былі
непісьменныя, то цяпер Савецкая Якуція дабілася суцэльнай пісьменнасьці
насельніцтва. У рэспубліцы ёсьць дзьве вышэйшыя навучальныя ўстановы. 20
сярэдніх спэцыяльных навучальных устаноў і сотні школ, ажыцьцяўляецца
ўсеагульнае сямігадовае навучаньне, працуюць тэатры, дамы культуры, клюбы,
бібліятэкі, кінатэатры; на якуцкай мове выходзіць звыш 40 газэт і часопісаў.
Савет
Міністраў Саюза ССР і Цэнтральны Камітэт Усесаюзнай Камуністычнай Партыі
(бальшавікоў) выказваюць цьвёрдую ўпэўненасьць у тым што працоўныя Якуцкай АССР
будуць і надалей нястомна змагацца за далейшы ўздым эканомікі і культуры
рэспублікі, за ўмацаваньне магутнасьці Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік.
Савет
Міністраў Цэнтральны Камітэт
Саюза
ССР Усесаюзнай
Камуністычнай
Партыі (бальшавікоў)
Прэзыдыюму
Вярхоўнага Савета Якуцкай
Аўтаномнай
Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі
Прэзыдыюм
Вярхоўнага Савета Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік горача віншуе рабочых,
калгасьнікаў і інтэлігенцыю Якуціі з трыццацігодзьдзем утварэньня Якуцкай
Аўтаномнай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
У выніку
перамогі Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі працоўныя Якуціі
назаўсёды вызваліліся ад нацыянальнага прыгнёту і палітычнага бяспраўя і за
гады савецкай улады пад кіраўніцтвам камуністычнай партыі і пры брацкай
дапамозе рускага народа стварылі сваю дзяржаўнасьць, дабіліся вялікіх посьпехаў
у гаспадарчым і культурныя будаўніцтве, у павышэньні свайго іматэрыяльнага дабрабыту.
У рэспубліцы створаны новыя галіны прамысловасьці. На аснове калгаснага ладу, прымяненьня
перадавой агранамічнай навукі і выкарыстаньня сельскагаспадарчых машын значна
расшыраны пасяўныя плошчы, павышаецца ўраджайнасьць сельскагаспадарчых культур,
разьвіваецца грамадзкая жывёлагадоўля і расьце яе прадуктыўнасьць.
Значныя
посьпехі дасягнуты ў разьвіцьці культуры і мастацтва якуцкага народа. У
рэспубліцы створана шырокая сетка пачатковых і сярэдніх школ, тэхнікумаў,
дзейнічаюць пэдагагічны і настаўніцкі інстытуты, адкрыты філіял Акадэміі навук
СССР. На роднай мове выдаюцца газэты, часопісы, мастацкія творы. У рэспубліцы
вырасьлі кадры нацыянальнай інтэлігенцыі.
Прэзыдыюм
Вярхоўнага Савета Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік шле працоўным Якуцкай
АССР пажаданьні новых посьпехаў у гаспадарчым і культурным будаўніцтве і
выказвае ўпэўненасьць, што рабочыя, калгасьнікі і інтэлігенцыя Якуціі пад
мудрым кіраўніцтвам партыі Леніна — Сталіна і надалей будуць актыўна змагацца
за далейшае працьвітаньне сваёй рэспублікі, за ўмацаваньне магутнасьці
Савецкага Саюза, за таржаство камунізму ў нашай краіне.
Прэзыдыюм Вярхоўнага Савета Саюза Савецкіх
Сацыялістычных Рэспублік.
****
САВЕЦКАЙ ЯКУЦІІ — ТРЫЦЦАЦЬ ГОД
Сёньня
працоўныя Якуціі адзначаюць трыццацігодзьдзе з дня ўтварэньня Якуцкай
Аўтаномнай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
Якуцкая АССР зьяўляецца дзецішчам Вялікай
Кастрычніцкай сацыялістычнай і рэвалюцыі, разьняволіўшай народы царскай Расіі,
у тым ліку і народы Якуціі ад векавога прыгнёту, галечы і бяспраўя.
Дзякуючы
нястомным клопатам бальшавіцкай партыі, Савецкага ўрада і асабіста таварыша І.
В. Сталіна, брацкай дапамозе вялікага рускага народа і ўсіх народаў нашай
краіны, у Якуціі, некалі самай адсталай ускраіне царскай Расіі. за кароткі
гістарычны тэрмін адбыліся карэнныя зьмены. Савецкая Якуція стала квітнеючай
сацыялістычнай рэспублікай.
Ініцыятарамі і стваральнікамі Якуцкай аўтаноміі зьяўляюцца вялікія
правадыры працоўных В. І. Ленін і І. В. Сталін.
У
напружаныя дні грамадзянскай вайны, калі маладая Савецкая рэспубліка адбівала
націск унутранай контррэвалюцыі і замежнай ваеннай інтэрвэнцыі, В. І. Ленін
знаходзіў час, каб спэцыяльна займацца пытаньнямі Якуціі, намячаў шляхі
разьвіцьця яе дзяржаўнасьці.
“Разьняволеныя ад царыскага прыгнечаньня, вызваляючыяся ад кабалы
тайонаў, якуцкія працоўныя масы прабудзяцца і з дапамогай рускіх рабочых і
сялян выйдуць на шлях поўнага ўмацаваньня ўлады саміх працоўных», — пісаў В. І.
Ленін у прывітальнай тэлеграме да канфэрэнцыі якуцкай беднаты.
І. В.
Сталін, будучы народным камісарам па справах нацыянальнасьцей, асабіста кіраваў
усёй работай створанага яшчэ ў лютым 1921 года спэцыяльнага якуцкага аддзела
пры наркамаце, падрыхтаваўшага дэкрэты аб утварэньні Якуцкай АССР і паклаўшага
пачатак усебаковай дапамозе Якуціі.
Працоўныя
Якуцкай АССР ніколі не забудуць брацкую дапамогу рускага народа. Па ўказаньню В.
І. Леніна і І. В. Сталіна былі пасланы атрады Чырвонай Арміі на падаўленьне
банд атамана Сямёнава, а затым белагвардзейскага генэрала Пепеляева,
прабаваўшых прадаць якуцкі народ у рабства англійскім, амэрыканскім і японскім
імпэрыялістам.
За
прайшоўшыя трыццаць год у Савецкай Якуціі створаны шматлікія прамысловыя
прадпрыемствы, вырасьлі новыя гарады і рабочыя пасёлкі.
Шпаркімі
тэмпамі разьвівалася сацыялістычная сельская гаспадарка, павялічыліся пасяўныя плошчы,
расьце грамадзкая жывёлагадоўля. У рэспубліцы створана сетка машынна-трактарных
і луга-мэліяратарных станцый, пабудаваны рад калгасных электрастанцый.
Электрычнасьць трывала ўвайшла ў быт калгасьнікаў і знайшла прымяненьне ў мэханізацыі
працаёмкіх працэсаў у сельскай гаспадарцы.
За посьпехі,
дасягнутыя ў сельскай гаспадарцы, сямі калгасьнікам прысвоена званьне Герояў
Сацыялістычнай Працы. сотні перадавікоў узнагароджаны ордэнамі, і мэдалямі.
Знатнаму гародняводу М. Г.) Ягораву за распрацоўку і ўкараненьне перадавых прыёмаў
агратэхнікі гараднінаводзтва ў калгасах рэспублікі ў 1952 годзе прысуджаная
Сталінская прэмія.
Разьвіцьцё
сацыялістычнай прамысловасьці сельскай гаспадаркі зьявілася трывалай базай
павышэньня матэрыяльнага дабрабыту і культурнага ўзроўню працоўных.
У дарэвалюцыйны
час якуцкі народ не меў сваёй пісьменнасьці. Пісьменнасьць сярод карэннага
насельніцтва, ды і то за лік выхадцаў з кулацка-тайонацкага асяродзьдзя, была
роўнай усяго толькі 0,7 працэнта. Якуты гібелі. Жыльлём ім служыла юрта з
земляной падлогай, дзе вокны ў зімовы час замянялі кавалкі ільду.
Культурна
і заможна жыве цяпер якуцкі народ. Дасягнута суцэльная пісьменнасьць.
Ажыцьцяўляецца ўсеагульнае сямігадовае навучаньне, працуюць пэдагагічны і
настаўніцкі інстытуты, 20 сярэдніх спэцыяльных навучальных устаноў, 592
пачатковыя, сямігадовыя і сярэднія школы. Створана вялікая сетка культурна-асьветных,
навуковых, навукова-дасьледчых устаноў, у тым ліку філіял Акадэміі навук СССР.
Выходзіць на якуцкай мове больш 40 газэт і часопісаў.
За гады
савецкай улады ў рэспубліцы вырасла свая інтэлігенцыя — дактары і кандыдаты
навук, настаўнікі, інжынэры, урачы, аграномы, заатэхнікі. Пасьпяхова
разьвіваюцца нацыянальны тэатар, якуцкая музычная культура, выяўленчае мастацтва
і нацыянальная літаратура.
У
рэпэртуары якуцкага тэатра, побач з п’есамі клясыкаў рускай і сусьветнай літаратуры
— Астроўскага, Гогаля, Горкага, Шэксьпіра, Мальера, а таксама сучасных савецкіх
пісьменьнікаў Н. Пагодзіна, В. Вішнеўскага і другіх — ідуць і п’есы мясцовых
аўтараў.
Творы
якуцкіх пісьменьнікаў “Шчасьце якута” — С. Кулачыкава, “Залаты ручай” — Н.
Якуцкага, “Вясеньняя пара” — Н. Мардзінава, “Сказ аб вялікай Маскве” — С.
Зьверэва і многія іншыя добра вядомы рускаму чытачу.
Якуцкі
народ на сваёй роднай мове вывучае неўміручыя тварэньні Маркса, Леніна і
Сталіна, асноўныя працы якіх выдадзены на якуцкай мове масавымі тыражамі.
Прадпрынята выданьне ў перакладзе на якуцкую мову твораў таварыша І. В. Сталіна.
Перакладзены на якуцкую мову творы Пушкіна, Лермантава, Гогаля. Льва Талстога,
Някрасава, Чэхава, Горкага. Маякоўскага.
Абласная
партыйная арганізацыя выхоўвае працоўных у духу пралетарскага
інтэрнацыяналізму, сталінскай дружбы народаў, у духу непрымірымасьці да ўсякага
роду праяўленьняў буржуазнага нацыяналізму і вялікадзяржаўнага шавінізму.
Артыкул у газэце “Правда”, які ўскрыў скажэньні ў асьвятленьні гісторыі якуцкай
літаратуры, успрыняты партыйнымі і беспартыйнымі бальшавікамі Якуціі як новае
яркае праяўленьне сталінскіх клопатаў Цэнтральнага Камітэта нашай партыі аб
якуцкім народзе.
Разьвіваючы бальшавіцкую крытыку і самакрытыку, мы дабіліся некаторага
палепшаньня арганізацыйна-партыйнай і партыйна-палітычнай работы. Гэта
садзейнічала палепшаньню гаспадарчай дзейнасьці раду прадпрыемстваў і калгасаў
рэспублікі.
Але было б
няправільна супакойвацца на дасягнутым. Нам прадстаіць ліквідаваць адставаньне
раду галін народнай гаспадаркі, дабіцца агульнага ўздыму прамысловасьці і
сельскай гаспадаркі, яшчэ вышэй узьняць культуру народа — сацыялістычную па зьместу,
нацыянальную па форме.
Паляпшаючы ідэйна-палітычнае выхаваньне кадраў, мабілізуючы шырокія масы
працоўных на пераадоленьне недахопаў, абласная партыйная арганізацыя здолее
выканаць пастаўленыя перад рэспублікай задачы.
Падводзячы вынікі свайго слаўнага шляху, працоўныя Якуціі з радасьцю
адзначаюць, што посьпехі, дасягнутыя імі за прайшоўшыя трыццаць год, зьявіліся
вынікам мудрага кіраўніцтва партыі Леніна —Сталіна, штодзённых клопатаў
сталінскага Цэнтральнага Камітэта і асабіста таварыша І. В. Сталіна аб якуцкім
народзе, бескарысьлівай дапамогі старшага брага — вялікага рускага народа. Гэта
лішні раз сьведчыць аб таржастве ленінска-сталінскай нацыянальнай палітыкі.
За ўсе посьпехі, за сваё радаснае жыцьцё працоўныя
Якуціі выказваюць шчырую падзяку і пачуцьце глыбокай удзячнасьці вялікаму
правадыру і настаўніку народаў, арганізатару ўсіх нашых перамог Іосіфу
Вісарыёнавічу Сталіну.
С.
Барысаў,
сакратар
Якуцкага абкама ВКП(б).
/Звязда. Мінск. 28 чэрвеня 1952. С. 1./
СЕГОДНЯ В НОМЕРЕ
Приветствия Якутской АССР от Совета
Министров Союза ССР и Центрального Комитета ВКП(б), от Президиума Верховного
Совета Союза ССР по случаю тридцатилетия республики (1
стр.).
С. Борисов. — Советской Якутии — тридцать
лет (1 стр.).
***
Президиуму
Верховного Совета Якутской АССР
Совету Министров Якутской АССР
Якутскому
областному комитету ВКП(б)
Совет Министров Союза ССР и Центральный
Комитет Всесоюзной Коммунистической Партии (большевиков) приветствуют рабочих,
колхозников и интеллигенцию Якутской Автономной Советской Социалистической
Республики в день тридцатилетия ее образования.
Великая Октябрьская социалистическая
резолюция навсегда освободила якутский народ от феодально-капиталистической
кабалы и национального угнетения, вывела на широкий путь политического,
экономического и культурного развития. В условиях советской власти якутский
народ, как и все народы СССР, стал свободным и полноправным строителем новой
социалистической жизни. За истекшие тридцать лет трудящиеся Якутской АССР под
руководством Коммунистической партии, опираясь на братскую помощь русского
народа и других народов нашей страны, развернули работу по освоению богатств и
социалистическому преобразованию своего обширного края, достигли больших
успехов в развитии народного хозяйства, в повышении материального
благосостояния и культуры народа.
В Советской Якутии построено много
промышленных предприятий, рудников и электростанций, достигнуты успехи в
развитии Епишевой, рыбной, лесной и других отраслей промышленности; на ранее
пустынных местах тайги и тундры возникли новые юрода и благоустроенные рабочие
поселки. На основе колхозного строя неуклонно развивается социалистическое
сельское хозяйство республики. Увеличиваются посевные площади зерновых и
овощных культур, растет животноводство; с каждым годом повышается добыча
пушнины. Давно прошло то время, когда Якутия считалась отрезанным от всего мира
краем: воздушные. водные и шоссейные магистрали связывают теперь Советскую
Якутию с крупными промышленными и культурными центрами Советского Союза.
Быстро развивается национальная по форме,
социалистическая по содержанию культура якутского народа, расцветают искусство
и литература. Если при царизме почти все трудящиеся Якутин были неграмотными,
то сейчас Советская Якутия добилась сплошной грамотности населения. В
республике имеется два высших учебных заведения, 20 средних специальных учебных
заведения и сотни школ, осуществляется всеобщее семилетнее обучение, работают
театры, дома культуры, клубы, библиотеки, кинотеатры; на якутском языке выходит
свыше 40 газет и журналов.
Совет Министров Союза ССР и Центральный
Комитет Всесоюзной Коммунистической Партии (большевиков) выражают твердую
уверенность в том, что трудящиеся Якутской АССР будут и впредь неустанно
бороться за дальнейший подъем экономики и культуры республики, за укрепление
могущества Союза Советских Социалистических Республик.
Совет Министров Центральный
Комитет Всесоюзной
Союза ССР Коммунистической
Партии (большевиков)
***
Президиуму Верховного Совета
Якутской Автономной
Советской Социалистической Республики
Президиум Верховного Совета Советских
Социалистических Республик горячо поздравляет рабочих, колхозников и
интеллигенцию Якутии с тридцатилетием образования Якутской Автономной Советской
Социалистической Республики.
В результате победы Великой Октябрьской
социалистической революции трудящиеся Якутии навсегда освободились от
национального гнета и политического бесправия и за годы Советской власти под
руководством Коммунистической партии и при братской помощи русского народа
создали свою государственность, добились больших успехов и хозяйственном и
культурной строительстве, в повышении своего материального благосостояния. В
рвепублике созданы новые отрасли промышленности. На основе колхозного стоя,
применения передовой агрономической науки и использования сельскохозяйственных
машин значительно расширены посевные пощади, повышается урожайность
сельскохозяйственных культур, развивается общественное животноводство и растет
его продуктивность.
Значительные успехи достигнуты в развитии
культуры и искусства якутского народа. В республике создана широкая сеть
начальных и средних школ, техникумов, действуют педагогический и учительский
институты, открыт филиал Академии наук СССР. На родном языке издаются газеты,
журналы, художественные произведения. В республике выросли кадры национальной
интеллигенции.
Президиум Верховного Совета Союза Советских
Социалистических Республик шлет трудящимся Якутской АССР пожелания новых
успехов в хозяйственном и культурной строительстве и выражает уверенность, что
рабочие, колхозники и интеллигенция Якутии под мудрым руководством партии
Ленина - Сталина и впредь будут активно бороться за дальнейшее процветание
своей республики, за укрепление мощи Советского Союза, за торжество коммунизма
в нашей стране.
Президиум Верховного Совета
Союза Советских Социалистических Республик.
***
НАГРАЖДЕНИЕ ОРДЕНАМИ И МЕДАЛЯМИ
РАБОТНИКОВ ПРОМЫШЛЕННОСТИ,
СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА,
КУЛЬТУРЫ И
ИСКУССТВА ЯКУТСКОЙ АССР
Указом Президиума Верховного Совета СССР от
27 июня 1952 года в связи с тридцатилетием Якутской АССР награждена большая
группа особо отличившихся работников промышленности, сельского хозяйства,
культуры и искусства республики.
Орденом Ленина награждены 3 человека;
орденом Трудового Красного Знамени — 27 человек; орденом работников «Знак
Почета» — 79 человек; медалью «За трудовую доблесть» — 54 человека; медалью «За
трудовое отличие» — 42 человека.
(ТАСС).
***
Советской Якутии —
тридцать лет
Сегодня трудящиеся Якутии отмечают
тридцатилетние со дня образования Якутский Автономной Советской
Социалистической Республики.
Якутская АССР является детищем Великой
Октябрьской социалистической революции, раскрепостившей народы царской России,
в том числе и народы Якутии, от векового гнета, нищеты и бесправия.
Благодаря неустанной заботе большевистской
партии. Советского правительства и лично товарища И. В. Сталина, братской
помощи великого русского народа я всех народов нашей страны в Якутии. некогда
самой отсталой окраине царской России, в короткий исторический срок произошли
коренные изменения. Советская Якутия стала цветущей социалистической
республикой.
Инициаторами и создателями Якутской
автономии являются великие вожди трудящихся В. И. Ленин и И. В. Сталин.
В напряженные дни гражданской войны, когда
молодая Советская республика отражала натиск внутренней контрреволюции и
иностранной военной интервенции, В. И. Ленин находил время, чтобы специально
заниматься вопросами Якутии, намечал пути развития ее государственности.
«Раскрепощенные от царистского угнетения,
освобождающиеся от кабалы тойонов, якутские трудящиеся массы пробудятся и с
помощью русских рабочих и крестьян выйдут на путь полного укрепления власти
самих трудящихся», — писал В. И. Ленин в приветственной телеграмме к
конференции якутской бедноты.
И. В. Сталин, будучи Народным Комиссаром по
делам национальностей, лично руководил всей работой созданного еще в феврале 1921
года специального якутского отдела при Наркомнаце, подготовившего декреты об
образовании Якутской АССР и положившего начало всесторонней помощи Якутии.
Трудящиеся Якутской АССР никогда не забудут
братскую помощь русского народа. По указанию В. И. Ленина и И. В. Сталина были
посланы отряды Красной Армии на подавление банд атамана Семенова, а затем
белогвардейского генерала Пепеляева, пытавшихся продать якутский народ в
рабство английским, американским и японским империалистам.
За истекшие тридцать лет в Советской Якутии
созданы многочисленные промышленные предприятия, выросли новые города и рабочие
поселки.
Быстрыми темпами развивалось
социалистическое сельское хозяйство. Увеличились посевные площади, растет
общественное животноводство. В республике создана сеть машинно-тракторных и
лугомелиоративных станций, построен ряд колхозных электростанций. Электричество
прочно вошло в быт колхозников и нашло применение в механизации трудоемких
процессов в сельском хозяйстве.
За успехи, достигнутые в сельским
хозяйстве, семи колхозникам присвоено звание Героев Социалистического Труда,
сотни передовиков награждены орденами и медалями. Знатному овощеводу М. Г.
Егорову за разработку и внедрение передовых приемов агротехники овощеводства в
колхозах республики в 1952 году присуждена Сталинская премия.
Развитие социалистической промышленности и
сельского хозяйства явилось прочной базой повышения материального
благосостояния и культурного уровня трудящихся.
В дореволюционное время якутский народ не имел своей письменности.
Грамотность среди коренного населения, да и то за счет выходцев из
кулацко-тойонатской среды, равнялась всего лишь 0,7 процента. Якуты влачили
жалкое существование. Жилищем им служила юрта с земляным полом, где окна в
зимнее время заменяли куски льда.
Культурно и зажиточно живет сейчас якутский
народ. Достигнута сплошная грамотность, осуществляется всеобщее семилетнее
обучение, работает педагогический и учительский институты. 20 средних
специальных учебных заведений, 592 начальных, семилетних и средних школы.
Создана большая сеть культурно-просветительных, научных,
научно-исследовательских учреждений, в том числе филиал Академии наук СССР.
Выходит на якутском языке более 40 газет и журналов.
За годы советской власти в республике
выросла своя интеллигенция — доктора и кандидаты наук, учителя, инженеры,
врачи, агрономы, зоотехники. Успешно развиваются национальный театр, якутская
музыкальная культура, изобразительное искусство и национальная литература.
В репертуаре якутского театра, наряду с
пьесами классиков русской и мировой литературы — Островского, Гоголя, Горького,
Шекспира, Мольера, а также современных советских писателей Н. Погодина, В.
Вишневского и других — идут и пьесы местных авторов.
Произведения якутских писателей «Счастье
якута» — С. Кулачикова, «Золотой ручей» — Н. Якутского, «Весенняя пора» — Н.
Мординова, «Сказание о великой Москве» — С. Зверева и многие другие хорошо
известны русскому читателю.
Якутский народ на своем родном языке
изучает бессмертные творения Маркса, Энгельса. Ленина и Сталина, основные труды
которых изданы на якутском языке массовыми тиражами. Предпринято издание в
переводе на якутский язык Сочинений товарища И. В. Сталина. Переведены на
якутский язык произведения Пушкина, Лермонтова, Гоголя, Льва Толстого,
Некрасова, Чехова, Горького, Маяковского.
Областная партийная организация воспитывает
трудящихся в духе пролетарского интернационализма, сталинской дружбы народов, в
духе непримиримости ко всякого рода проявлениям буржуазного национализма и
великодержавного шовинизма. Статья в газете «Правда», вскрывшая извращения и
освещении истории якутской литературы, воспринята партийными и беспартийными
большевиками Якутии как новое яркое проявление сталинской заботы Центрального
Комитета нашей партии о якутском народе.
Развивая большевистскую критику и
самокритику, мы добились некоторого улучшения организационно-партийной и
партийно-политической работы. Это способствовало улучшению хозяйственной
деятельности ряда предприятий и колхозов республики.
Но было бы неправильно успокаиваться на
достигнутом. Нам предстоит ликвидировать отставание ряда отраслей народного
хозяйства, добиться общего подъема промышленности и сельского хозяйства, еще
выше поднять культуру народа — социалистическую по содержанию, национальную по
форме.
Улучшая идейно-политическое воспитание
кадров, мобилизуя широкие массы трудящихся на преодоление недостатков,
областная партийная организация сумеет выполнить поставленные перед республикой
задачи.
Подводя итоги своего славного пути,
трудящиеся Якутии с радостью отмечают, что успехи, достигнутые ими за истекшие
тридцать лет, явились результатом мудрого руководства партии Ленина - Сталина,
повседневной заботы сталинского Центрального Комитета и лично товарища И. В.
Сталина о якутском народе, бескорыстной помощи старшего брата — великого
русского народа. Это лишний раз свидетельствует о торжестве ленинско-сталинской
национальной политики.
За все успехи, за свою радостную жизнь
трудящиеся Якутии выражают искреннюю благодарность и чувство глубокой
признательности великому вождю и учителю народов, организатору всех наших побед
Иосифу Виссарионовичу Сталину.
С. Борисов,
секретарь Якутского обкома ВКП(б)
/Советская
Белоруссия. Минск. 28 июня 1952. С. 1./
******
СЁННЯ Ў НУМАРЫ
Па Савецкай краіне: Да другой гадавіны
з дня выхаду ў сьвет працы I. В. Сталіна “Марксізм і пытаньні мовазнаўства”. —
Уручэньне ўрадавых узнагарод. — Юбілейная сэсія Вярхоўнага Савета Якуцкай АССР.
(1 стар.)
Юбілейная
сэсія Вярхоўнага Савета Якуцкай АССР
Якуцк,
28. (ТАСС). Сёньня тут адбылася сэсія Вярхоўнага Савета Якуцкай АСССР,
прысьвечаная 30-годдзю ўтварэньня Якуцкай АССР.
Пад
бурную авацыю ў ганаровы прэзыдыюм сэсіі выбіраецца Палітбюро ЦК ВКП(б) на чале
з таварышам І. В. Сталіным.
З
дакладам “Трыццаць год Якуцкай АССР” выступіў старшыня Савета Міністраў Якуцкай
АССР тав. В. А. Пратадзьяканаў.
Дакладчык
паведаміў, што пад кіраўніцтвам бальшавіцкай партыі, з брацкай дапамогай
вялікага рускага народа працоўныя Якуціі дасягнулі за 30 год існаваньня
рэспублікі велізарных посьпехаў ва ўсіх галінах народнай гаспадаркі, культуры і
мастацтва. Прамысловыя прадпрыемствы рэспублікі даюць разнастайную прадукцыю.
Дзесяткі калгасаў зьбіраюць стопудовыя ўраджаі збожжавых. На палях выкарыстоўваюцца
айчынныя машыны, якія дазволілі мэханізаваць працаёмкія і работы.
У Якуціі
вырасла свая нацыянальная інтэлігенцыя. Ажыццёўлена ўсеагульнае сямігадовае
навучаньне.
З
велізарным уздымам удзельнікі юбілейнай сэсіі прынялі прывітаньне натхніцелю і
арганізатару ўсіх перамог савецкага народа таварышу І. В. Сталіну.
---------
Узнагароджаньне ордэнамі і мэдалямі
работнікаў прамысловасьці, сельскай
гаспадаркі, культуры і мастацтва
Якуцкай АССР.
Указам
Прэзыдыума Вярхоўнага Савета СССР ад 27 чэрвеня 1952 года ў сувязі з
трыццацігодзьдзем Якуцкай АССР узнагароджана вялікая група асабліва
вызначыўшыхся работнікаў прамысловасьці, сельскай гаспадаркі, культуры і
мастацтва рэспублікі.
Ордэнам
Леніна ўзнагароджаны 3 чалавекі; ордэнам Працоўнага Чырвонага Сьцяга — 27
чалавек; ордэнам “Знак пашаны” — 79 чалавек; мэдалём “За працоўную доблесьць” —
54 чалавекі; мэдалём “За працоўную адзнаку” — 42 чалавекі.
(ТАСС)
/Звязда.
Мінск. 29 чэрвеня 1952. С. 1./
Сямён Захаравіч Барысаў – нар. 24 жніўня 1911 г. ў 1-м Тыллымінскім
насьлезе Ўсходне-Кангаласкага ўлуса Якуцкай акругі Якуцкай вобласьці Расейскай
імпэрыі, у сялянскай сям’і.
У
1926 г. скончыў Рассалодзінскую сямігадовую школу, у 1930 г. - школу другой
ступені ў Якуцку.
Чалец ВКП(б) з 1932 г. У 1939 году скончыў Вышэйшыя курсы савецкага
будаўніцтва пры ЦВК СССР, у 1950 г. - курсы перападрыхтоўкі пры ЦК ВКП(б).
У
1929 г. - сакратар Нерукцейскага насьлежнага савету. У 1930-1932 гг. - загадчык
Жэмкадзінскай школай, інструктар, загадчык аддзелам народнай адукацыі Мегина-Кангаласкага
райвыканкама. У 1932-1934 гг. - інструктар ЦВК Якуцкай АССР. У 1934-1938 гг. -
старшыня выканаўчага камітэта Сунтарскага раённага савету. У 1939 г. -
інструктар і кансультант СНК Якуцкай АССР. У 1939-1941 гг. - начальнік перасяленчага
аддзела СНК Якуцкай АССР. У 1941-1944 гг. - намесьнік старшыні СНК Якуцкай
АССР. У 1944-1946 гг. - народны камісар земляробства Якуцкай АССР. У 1946 г. -
міністар жывёлагадоўлі Якуцкай АССР. У 1946-1948 гг. - старшыня Савету
міністраў Якуцкай АССР. У 1950-1951 гг. - старшыня Савету міністраў Якуцкай
АССР. У1951-1965 гг. - першы сакратар Якуцкага абласнога камітэта ВКП(б) -
КПСС. У 1965-1969 гг. - дараднік старшыні Рады міністраў РСФСР па паўночных
раёнах. Кандыдат у чальцы ЦК КПСС (1952-1966). Дэпутат Вярхоўнага Савету СССР
3-6 скліканьня.
Ад
1969 г. на пэнсіі.
Памёр
7 кастрычніка 1999 г.
Узнагароджаны двума ордэнамі Леніна, трыма
ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сьцяга, ордэнам “Знак Пашаны”.
Імя
С. З. Барысава ў 2001 г. прысвоена Тыллымінскай сярэдняй школе Мегіна-Кангаласкага
ўлуса. Пры школе адкрыты музэй-кабінэт. Ювэлірнаму дыямэнту вагай 64,57 карата,
здабытаму 23 сьнежня 1999 г. прысвоена імя “Сямён Барысаў”.
Творы:
За правильное освещение истории якутской
литературы. Статья газ. «Правда» от 10 дек. 1951 г. [О
буржуазно-националистических извращениях в освещении истории якутской
литературы. Из постановления бюро Якутского обкома ВКП(б) от 6 февраля 1952 г.;
О состоянии и мерах улучшения идеологической работы в республике. Из доклада
секретаря Обкома ВКП(б) тов. С. З. Борисова на V пленуме Якут. обкома ВКП(б) 20
марта 1952 г.] /С. З. Борисов, А. А. Сурков, Л. И. Климович./ Якутск. 1952. 12 с.
За правильное освещение истории якутской
литературы. Статья газ. «Правда» от 10 дек. 1951 г. [О
буржуазно-националистических извращениях в освещении истории якутской
литературы. Из постановления бюро Якутского обкома ВКП(б) от 6 февраля 1952 г.;
О состоянии и мерах улучшения идеологической работы в республике. Из доклада секретаря
Обкома ВКП(б) тов. С. З. Борисова на V пленуме Якут. обкома ВКП(б) 20 марта
1952 г.] /С. З. Борисов, А. А. Сурков, Л. И. Климович./ Якутск. 1954. 56 с.
В единой семье советских народов. (Развитие Крайнего
Севера за 50 лет Советской власти). Москва. 1968. 40 с.
Алмазы и вожди. Москва. 2000. 207
с.
Айхалія Нефчы,
Койданава
БОРИСОВ Семен Захарович (р. 26. 08. 1911) —
партийный и советский работник.
Род. в 1-ом Тыллыминском наслеге Мегино-Кангаласского
улуса в семье крестьянина-якута. Окончил начальную, затем Рассолодинскую
семилетнюю школы, в 1929 — педагогическое отделение школы 2-ой ступени в г.
Якутске. Затем Высшие партийные курсы в Москве. Член Коммунистической партии с
1932 г.
В 1929-1932 гг. — инструктор исполкома
Мегино-Кангаласского райсовета, учитель и заведующий начальной школой,
заведующий районо, в 1932-1934 гг. — инструктор ЦИК ЯАССР, в 1934-1938 гг. —
председатель исполкома Сунтарского райсовета, затем инструктор, консультант,
начальник переселенческого отдела Совета Народных Комиссаров (СНК) ЯАССР.
В 1941-1946 гг. Б. —заместитель Председателя СНК, народный комиссар земледелия и
животноводства, в 1946-1948 гг. и в 1950-1951 гг. — председатель СНК ЯАССР; в
мае 1951 г. избирается первым секретарем Якутского обкома партии. От должности
освобожден в октябре 1965 г. VII Пленумом обкома. В 1965-1969 гг. — советник
Председателя Совета Министров РСФСР по северным р-нам.
Б.
являлся членом ЯЦИК 8-го, депутатом Верховного Совета ЯАССР 2-6-го созывов,
депутатом Верховного Совета РСФСР 2-го, Верховного Совета СССР 3 - 6-го
созывов; делегатом XIX-XXII съездов КПСС. На XIX, XX. XXII съездах избирался
кандидатом в члены ЦК КПСС. С сентября 1969 г. — на пенсии.
Соч.:
Торжество национальной политики Коммунистической партии. — Ведущая роль
русского народа в развитии народов Якутии. Якутск, 1955, с. 7-21.
Лит.:
Депутаты Верховных Советов СССР, РСФСР и Якутской АССР: шестой созыв. Якутск,
1963, с. 7, 29.
/Энциклопедия Якутии.
Т. 1. Москва. 2000. С. 302./
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz