У
1896 г. ленінградзкі дасьледчык, беларускага паходжаньня, Валянцін Грыцкевіч ў
сваім артыкуле “Собиратель гербариев”, прасьвечаным Тамашу Аўгусьціновічу, паведаміў,
што “Точное место его происхождения неизвестно. По сведениям историка и краеведа Г. А.
Кохановского, фамилия «Августинович» часто встречается в районе местечка Кривичи ныне Мядельского района
Минской области”. /Грицкевич В. П. От
Немана к берегам Тихого океана. Минск. 1986. С. 216./
Гэтае меркаваньне заўважыў вядомы краязнаўца і пэдагог з вёскі
Камарова, што на Мядзельшчыне, Іван
Драўніцкі, аб чым падзяліўся з чытачамі ў раённай газэце: “Гісторык-краязнаўца Г. А. Каханоўскі выказваў меркаванне,
што вядомы ўрач, збіральнік гербарыяў Тамаш Мацвеевіч Аўгусціновіч нарадзіўся
на Мядзельшчыне ля Крывічоў. І вось у артыкуле «Нашы славутыя землякі –
даследнікі прыроды і землепраходцы» (штотыднёвік «Наша слова», № 21 за 1995
год) Валерый Аношка і Міхась Брылеўскі пішуць «Ураджэнец
Мядзельшчы, вайсковы медык Тамаш Аўгусціновіч пасьля выхаду ў адстаўку
аб’ездзіў Сібір і Далёкі Усход і сабраў багаты гербарый – больш за 40 тысяч
экземпляраў расьлін, які стаў пачаткам вывучэньня флоры Паўночна-Усходняй Азіі».
Гэтая аказія дае падставу прасачыць за жыццёвым
шляхам нашага зямляка”. /Іван
Драўніцкі. Вайсковы медык, геабатанік Т. Аўгусціновіч. // Нарачанская зара.
Мядзел. № 30. 15 ліпеня 1995. С. 4./.
Але, нават, шчырая дасьледчыцкая душа Алеся Марціновіча не змагла
прыняць такое сьцьверджаньне: “Энцыклапедычныя
даведкі пра Тамаша Аўгусціновіча сведчаць наступнае: падарожнік-геабатанік,
урач. Месцам нараджэньня называюць Віленскую губэрню, год – 1809. Аднак Генадзь
Каханоўскі прытрымліваўся думкі, што карані Тамаша Мацьвеевіча трэба шукаць на
тэрыторыі цяперашняга Мядзельскага раёна. Прынамсі, у ваколіцы мястэчка Крывічы
часта сустракаецца прозвішча Аўгусьціновіч”. /Алесь
Марціновіч. Сябар айнаў – Тамаш
Аўгусціновіч. // Чырвоная змена. Мінск. 1 красавіка 1999. С. 3./ “Магчыма, пошукі і далі б жаданы плён, але, як вядома,
Генадзь Аляксандравіч заўчасна пайшоў з жыцьця”.
[10 студзеня 1994.] /Анюй – частка
нязведанага. Тамаш Аўгусціновіч. // Алесь Марціновіч. Элегіі забытых дарог. Гістарычныя нарысы, эсэ. Мінск. 2001.
С. 176./
/Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка
Мядзельского раёна. Мінск. 1998. С. 107./
/В. П. Кисель. Открыватели мира. Замечательные
путешественники, исследователи, первопроходцы. Минск. 2000. С. 8./
Каб высьветліць, ці ёсьць што-небудзь
канкрэтнае пра Тамаша Аўгусьціновіча, было вырашана зьезьдзіць у Мядзел.
У
Краязнаўчым музэі ў Мядзелі мне змаглі паказаць толькі кнігу “Памяць”, з
артыкулам І. П. Драўніцкага, як самую аўтарытэтную крыніцу, а калі яна была
пастаўленая пад сумнеў, то навуковы супрацоўнік музэю, які сам “з Мурманску і
мае беларускі пашпарт, але ніколі не гаварыў і не будзе гаварыць па-беларуску”,
сказаў што ўсе зьвесткі аб нараджэньні Тамаша Аўгусьціновіча ёсьць у адной
старой жанчыны, якая жыве ў Маладзечне, але яна іх мне не пакажа. З гэтым, каб больш
не нэрваваць мурманчаніна, прыйшлося пакінуць Мядзел.
Таму трэба прызнаць, як больш праўдзівую, вэрсію аб нараджэньні Тамаша Аўгусьціновіча ў засьценку Какішкі (Кокішкі) “Ur. 1809 w Kokiszkach na Wileńszczyźnie” /Augustynowicz Tomasz. // W. i T. Słabczyńcy. Słownik podróżników Polskich. Warszawa. 1992. S. 18./, або вёсцы Какшыны /Аўгусціновіч Томаш (1809-1891). // Географы і падарожнікі Беларусі. Альбом – атлас пад рэдакцыяй доктара геаграфічных навук В. А. Ярмоленкі. Мінск. 1999. Арк. 20./, “Rusijos imperijos Panevėžio apskrities Kuokiškio” /Tomas Augustinovičius. // Vikipedija Lietuvių/.
Таму трэба прызнаць, як больш праўдзівую, вэрсію аб нараджэньні Тамаша Аўгусьціновіча ў засьценку Какішкі (Кокішкі) “Ur. 1809 w Kokiszkach na Wileńszczyźnie” /Augustynowicz Tomasz. // W. i T. Słabczyńcy. Słownik podróżników Polskich. Warszawa. 1992. S. 18./, або вёсцы Какшыны /Аўгусціновіч Томаш (1809-1891). // Географы і падарожнікі Беларусі. Альбом – атлас пад рэдакцыяй доктара геаграфічных навук В. А. Ярмоленкі. Мінск. 1999. Арк. 20./, “Rusijos imperijos Panevėžio apskrities Kuokiškio” /Tomas Augustinovičius. // Vikipedija Lietuvių/.
/Аўгусціновіч Томаш (1809-1891). // Географы і падарожнікі
Беларусі. Альбом –
атлас пад рэдакцыяй доктара геаграфічных навук В. А. Ярмоленкі. Мінск. 1999. Арк. 20./
Беларускім навукоўцам, як самым крутым у сьвеце, усё ж такі трэба
ведаць, што фотаздымак Тамаша Аўгусьціновіча, які яны скарыстоўваюць у сваіх
працах, у навуковы ўжытак увяла спадарыня Лізавета Назарава, але аніяк не яны.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz